Cây cát lồi chữa viêm khớp, tiểu đường

Cây cát lồi chữa viêm khớp, tiểu đường

Theo nhiều tài liệu thu thập được, cây cát lồi có tên khoa học là Costus speciosus, họ mía dò (Costaceae), mọc hoang nhiều ở miền núi và được bán ở nhiều nơi trong nước. Đây là loài thân cỏ, mọc thẳng, có thể cao tới hơn 2m, có khi phân cành. Thân rễ nạc, mọc ngang. Lá có bẹ, mọc so le, lúc non xếp thành hình xoắn ốc, có lông. Cụm hoa hình bông, mọc ở ngọn thân. Hoa màu trắng, lá bắc màu đỏ. Quả nang, chứa nhiều hạt, màu đen. Mùa ra hoa khoảng tháng sáu đến tháng tám, ra quả khoảng tháng chín đến tháng mười một.

Cây Cát lồi hay còn gọi là mía dò, đọt đắng, đọt hoàng, tậu chó…thường thấy trong món bánh xèo Nam Bộ. Đây không chỉ được dùng làm thực phẩm mà còn là một vị thuốc hỗ trợ trị nhiều chứng bệnh, đặc biệt là viêm khớp, đau lưng,đau dây thần kinh, sốt, tác dụng chống viêm…

Cây cát lồi có tên khoa học là Costus speciosus, họ Costaceae , mọc hoang ở nhiều nơi, ở vùng đất ẩm cây tươi tốt thu hái quanh năm. Đây là loại thân mềm , mọc thẳng, có thể cao 50-60cm,  có khi phân cành. Thân rễ nạc phát triển thành củ, lá có bẹ, mọc so le nhau, có lông. Đầu phiến lá nhọn, nhẵn, lúc non xếp thành hình xoắn ốc. Cát lồi khác với cây gừng thông thường ở chỗ chỉ có một hàng lá xếp hình xoắn ốc. Cụm hoa Cây cát lồi mọc thành bông ở ngọn thân, màu trắng, hình trứng, không có cuống. Quả nang chứa nhiều hạt nhẵn, màu đen, bóng. Hoa đẹp, cây dễ trồng.  Mùa ra hoa khoảng tháng sáu đến tháng tám, ra quả từ tháng chín đến tháng mười một.

Cây cát lồi là cây dể trồng và phát triển quanh năm , được bộ y tế đưa vào danh mục 60 cây thuốc có trong trạm y tế, nên trồng trong vườn nhà, Thân, rễ cát lồi được thu hái quanh năm, thường được cất giữ bằng phơi khô hay sấy khô để sử dụng. Cây cát lồi còn dùng được cả búp và cành non. Thân và lá được dùng làm thuốc hỗ trợ bệnh, đọt có thể làm rau an với bánh xèo hoạc làm rau sống an cơm hàng ngày.

Thành phần hóa học chứa trong cây bao gồm các hydrat cacbon, các chất albuminoid. Khi chiết rễ khô, thu được các hoạt chất diosgenin, tigogenin , các saponin, đây còn là nguồn chiết xuất diosgenin.

Cây cát lồi vị chua, đắng, tính mát, hơi có độc vào kinh can, tâm, tỳ, thận.  Theo kinh nghiệm dân gian, cát lồi dùng để chống viêm, dùng khi bị sốt, đái buốt, đái vàng, thấp khớp, đau lưng, đau dây thần kinh. Thân, rễ dùng để hỗ trợ trị sốt, chứng phát ban, hen suyễn, viêm cuống phổi. Ngọn và cành non hỗ trợ trị viêm tai, làm mát gan, giảm đau nhức. Cát lồi chính là bài thuốc hỗ trợ trị phù thũng, đi tiểu buốt, gắt, viêm tiết niệu, xơ gan bụng chướng, ho khan, viêm phế quản…

Ở Ấn Độ, rễ cây cát lồi được xem là chất xổ, lọc máu , kích thích, trừ giun. Trong Kama Sutra, nó được nhắc đến là một thành phần mỹ phẩm bôi lên lông mi để tăng sự thu hút về mặt tình dục.

Nhân gian thường dùng cành non và ngọn còn tươi đem nướng lên, giã , vắt lấy nước nhỏ vào tai để hỗ trợ trị viêm tai. Có thể giã nhỏ đắp sưng tấy và hỗ trợ trị mẫn ngứa. Dùng cát lồi và rau sam, mỗi vị 100g sắc lấy nước uống hỗ trợ trị ho gà hiệu quả.

Cây cát lồi hỗ trợ trị viêm phù thũng, viêm tiết niệu: cát lồi 30g, rễ tranh 20g. Tất cả sắc nước uống đều đặn hằng ngày. Khi bị cảm sốt chỉ cần dùng bài thuốc: cát lồi 100g, kết hợp với lá tre tươi 20g, gừng tươi 14g sắc lấy nước.

Để hỗ trợ tri mụn nhọt do nóng trong người, lấy cát lồi 100g sắc nước dùng. Hoặc cũng có thể giã nhỏ, đắp vào chỗ sưng tấy, mụn nhọt.

Anh Quang:”  Với những người Nam Bộ như tôi, cây cát lồi không phải xa lạ gì. Trước đây tôi chỉ biết đây là một trong những loại rau thường dùng ăn với bánh xèo. Nhưng từ khi bị viêm sốt, mẹ tôi dùng cát lồi với lá tre và gừng tươi sắc lên lấy nước cho uống, Khi dùng 2 lần, bệnh hết ngay, thật hiểu quả. Từ đó, tôi mới biết đây là vị thuốc hỗ trợ trị được rất nhiều bệnh. Thế là lại biết thêm một cây thuốc quen thuộc xung quanh mình.”

      Chị Hoa:” Có thể nói những ai mắc bệnh viêm đường tiết niệu thì mới hiểu được nỗi khổ mà căn bệnh gây ra. Những lần đi tiểu khó khăn, tiểu dắt, bụng ậm ạch khó chịu, các lần đi vệ sinh cứ như bị kim châm, đau lưng, ớn lạnh, nôn, buồn nôn…Tôi đã rất khổ sở vì chứng bệnh này. Nhưng từ khi được giới thiệu và dùng cây cát lồi hỗ trợ trị viêm tiết niệu rất hiệu quả. Theo như lời chỉ bảo tôi sắc cát lồi và lá tranh để lấy nước uống. Chỉ chưa đầy một tuần đã không còn những cảm giác đau đớn, đau bụng dưới,nóng rát vùng bụng nữa. Tôi đã chia sẻ bài thuốc này với các bạn của tôi.”